19/05/2025
Quy mô thị trường điện toán đám mây toàn cầu ước tính đạt 752,44 tỷ USD vào năm 2024 và dự kiến sẽ tăng trưởng với tốc độ CAGR là 20,4% từ năm 2025 đến năm 2030 - cho thấy công nghệ Cloud Computing sẽ trở thành xu hướng đáng chú ý của tương lai. Không chỉ giúp doanh nghiệp giảm chi phí, điện toán đám mây còn gia tăng hiệu quả và tối ưu hóa các quy trình công việc. Vậy điện toán đám mây là gì? Cùng VNPT AI tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
Điện toán đám mây là gì?
Điện toán đám mây (Cloud Computing) là một mô hình cung cấp các dịch vụ công nghệ thông tin (CNTT) qua mạng Internet. Theo đó, người dùng có thể sử dụng các tài nguyên tính toán từ xa, dễ dàng truy cập thông qua các dịch vụ điện toán đám mây. Mô hình này cho phép người dùng sử dụng ứng dụng, lưu trữ dữ liệu và chạy chương trình mà không cần phải đầu tư vào hạ tầng phần cứng đắt đỏ.
>>> Tìm hiểu thêm: Distributed Computing là gì?
Các thành phần trong điện toán đám mây
Để hiểu rõ cách hoạt động của điện toán đám mây, trước hết cần tìm hiểu các thành phần cốt lõi cấu thành nên hệ thống này.
Trung tâm dữ liệu (Data Centers)
Trung tâm dữ liệu là cơ sở hạ tầng vật lý chứa các máy chủ, hệ thống lưu trữ và các thiết bị mạng, đóng vai trò nền tảng trong việc xây dựng và vận hành dịch vụ điện toán đám mây. Các nhà cung cấp dịch vụ đám mây sở hữu, quản lý và duy trì trung tâm dữ liệu, đảm bảo khả năng lưu trữ và xử lý dữ liệu từ xa với độ tin cậy cao.
Khả năng kết nối mạng (Networking Capabilities)
Kết nối mạng tốc độ cao – thường qua mạng diện rộng (WAN) – là yếu tố giúp người dùng truy cập các dịch vụ đám mây. Các công nghệ mạng tiên tiến như bộ cân bằng tải, mạng phân phối nội dung (CDN) và mạng ảo hóa phần mềm (SDN) giúp đảm bảo dữ liệu được truyền tải nhanh chóng, an toàn và hiệu quả giữa các người dùng và tài nguyên đám mây.
Ảo hóa (Virtualization)
Ảo hóa giúp trừu tượng hóa các tài nguyên CNTT như máy chủ, hệ điều hành và mạng, cho phép chia sẻ và phân bổ tài nguyên một cách linh hoạt mà không bị giới hạn bởi phần cứng. Ví dụ, một máy chủ vật lý có thể được chia thành nhiều máy chủ ảo giúp tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên của trung tâm dữ liệu và nâng cao hiệu quả hoạt động của dịch vụ đám mây.
Các loại mô hình triển khai điện toán đám mây
Điện toán đám mây có nhiều mô hình triển khai khác nhau, phù hợp với từng nhu cầu sử dụng riêng biệt của các tổ chức và cá nhân.
Public Cloud
Public Cloud là mô hình điện toán đám mây, trong đó tài nguyên tính toán được truyền tải bởi các nhà cung cấp qua Internet. Tài nguyên có thể là ứng dụng SaaS, máy chủ ảo, phần cứng hoặc hạ tầng doanh nghiệp. Public cloud thường linh hoạt, dễ mở rộng và có thể thanh toán theo nhu cầu sử dụng.
Private Cloud
Private cloud là mô hình trong đó toàn bộ hạ tầng và tài nguyên đám mây chỉ phục vụ một khách hàng duy nhất. Mô hình này kết hợp ưu điểm của điện toán đám mây như mở rộng linh hoạt với tính bảo mật và kiểm soát tài nguyên giống như hạ tầng tại chỗ, thường được sử dụng bởi các tổ chức yêu cầu bảo mật cao như chính phủ, bệnh viện, hoặc ngân hàng.
Multicloud
Multicloud là mô hình sử dụng nhiều dịch vụ đám mây từ nhiều nhà cung cấp khác nhau. Mô hình này giúp tổ chức tránh bị "bó buộc" vào một nhà cung cấp duy nhất, đồng thời lựa chọn các dịch vụ tốt nhất từ nhiều nhà cung cấp đám mây, tạo ra một môi trường linh hoạt và sáng tạo hơn.
Hybrid Cloud
Hybrid cloud kết hợp giữa public cloud, private cloud và môi trường tại chỗ, tạo ra một hạ tầng linh hoạt để chạy ứng dụng và tài nguyên. Mô hình này giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí, tăng tính bảo mật và dễ dàng di chuyển dữ liệu giữa các môi trường khác nhau khi cần thiết.
Phân loại dịch vụ trong điện toán đám mây
Điện toán đám mây không chỉ cung cấp hạ tầng mà còn mang đến nhiều dịch vụ tiện ích, giúp tổ chức và cá nhân sử dụng công nghệ mà không cần quản lý phần cứng phức tạp. Cụ thể:
Software-as-a-Service (SaaS)
SaaS cung cấp phần mềm dưới dạng dịch vụ, cho phép người dùng truy cập trực tiếp qua Internet mà không cần cài đặt hay quản lý hệ thống. Các ứng dụng SaaS có thể được truy cập qua trình duyệt web, ứng dụng di động hoặc API. Các nhà cung cấp SaaS tính phí theo mô hình thuê bao hàng tháng hoặc hàng năm và tự động nâng cấp phần mềm mà không cần người dùng can thiệp.
Infrastructure-as-a-Service (IaaS)
IaaS cung cấp tài nguyên tính toán cơ bản như máy chủ, mạng và lưu trữ qua Internet, cho phép người dùng thuê theo nhu cầu. Mô hình này giúp doanh nghiệp giảm chi phí đầu tư ban đầu vào hạ tầng và linh hoạt mở rộng hoặc thu hẹp tài nguyên khi cần thiết.
Platform-as-a-Service (PaaS)
PaaS là nền tảng hỗ trợ phát triển và triển khai ứng dụng mà không yêu cầu người dùng phải quản lý hạ tầng. Nhà cung cấp PaaS sẽ trang bị các công cụ phát triển, hệ thống lưu trữ, cơ sở dữ liệu và phần mềm hỗ trợ, giúp lập trình viên dễ dàng xây dựng, thử nghiệm và triển khai ứng dụng.
Serverless Computing
Serverless computing là mô hình điện toán đám mây mà nhà cung cấp dịch vụ tự động quản lý hạ tầng cần thiết, giúp lập trình viên chỉ tập trung vào mã nguồn ứng dụng. Tài nguyên được cấp phát linh hoạt theo nhu cầu, và khách hàng chỉ thanh toán cho tài nguyên thực tế sử dụng thay vì duy trì hạ tầng cố định. Khái niệm này không có nghĩa là không có máy chủ (server) mà là người dùng không cần phải lo lắng về việc quản lý và duy trì máy chủ.
So với mô hình PaaS (Platform as a Service), Serverless Computing mang lại mức độ linh hoạt cao hơn: thay vì triển khai ứng dụng lên một môi trường được định cấu hình sẵn như trong PaaS, các hàm (functions) trong serverless tự động mở rộng hoặc thu hẹp quy mô tùy vào lượng truy cập, giúp tối ưu chi phí và hiệu năng.
Lợi ích của điện toán đám mây
Bên cạnh kiến trúc linh hoạt, điện toán đám mây còn mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho cá nhân và doanh nghiệp.
Tiết kiệm chi phí
Điện toán đám mây giúp giảm đáng kể chi phí đầu tư vào hạ tầng và phần cứng tại chỗ khi doanh nghiệp chỉ phải trả tiền cho tài nguyên và dịch vụ đám mây khi sử dụng.
Tăng tốc độ và tính linh hoạt
Với điện toán đám mây, doanh nghiệp có thể triển khai ứng dụng và hệ thống nhanh chóng để thiết lập phần cứng và phần mềm. Điều này giúp doanh nghiệp linh hoạt thích ứng với các thay đổi nhanh chóng.
Khả năng mở rộng vô hạn
Điện toán đám mây cung cấp khả năng mở rộng linh hoạt theo nhu cầu thực tế, cho phép doanh nghiệp điều chỉnh tài nguyên theo nhu cầu từ việc tăng cường khi có lượng truy cập cao đến giảm bớt khi nhu cầu thấp. Ngoài ra, mạng lưới toàn cầu của nhà cung cấp đám mây giúp phân phối ứng dụng đến người dùng trên khắp thế giới nhanh chóng.
Tăng giá trị chiến lược
Điện toán đám mây giúp các tổ chức tiếp cận công nghệ tiên tiến, từ đó nâng cao lợi thế cạnh tranh. Ví dụ, trong lĩnh vực bán lẻ hay ngân hàng, việc sử dụng AI tạo ra các tác nhân ảo để cải thiện trải nghiệm khách hàng và giảm tải công việc cho nhân viên. Trong sản xuất, các đội nhóm có thể sử dụng phần mềm đám mây để theo dõi và quản lý dữ liệu thời gian thực, tối ưu hóa chuỗi cung ứng.
Ứng dụng của điện toán đám mây
Từ những lợi ích điện toán đám mây, mô hình này xuất hiện trong đa dạng lĩnh vực của đời sống như:
Lưu trữ tệp tin
Một trong những ứng dụng phổ biến nhất của điện toán đám mây là lưu trữ tệp tin trực tuyến. Người dùng có thể lưu trữ và truy cập tệp tin từ bất kỳ thiết bị nào mà không bị giới hạn dung lượng hay phải lo về bảo mật dữ liệu cục bộ. Các dịch vụ lưu trữ đám mây như Google Drive, Dropbox, OneDrive và iCloud cho phép người dùng chia sẻ và đồng bộ hóa tệp tin trên nhiều thiết bị.
Phân tích dữ liệu lớn
Điện toán đám mây cung cấp nền tảng và các công cụ để xử lý và phân tích dữ liệu lớn, điển hình như các nền tảng như AWS, Google Cloud và Microsoft Azure. Người dùng có thể tận dụng khả năng mở rộng linh hoạt và các công cụ phân tích tiên tiến như trí tuệ nhân tạo (AI) và học máy (ML).
Sao lưu và lưu trữ dữ liệu
Đám mây giúp đơn giản hóa quá trình sao lưu và lưu trữ dữ liệu, giảm chi phí và sự phức tạp trong việc quản lý hệ thống lưu trữ tại chỗ. Các dịch vụ sao lưu đám mây như AWS Backup và Google Cloud Storage cung cấp giải pháp linh hoạt và có thể mở rộng giúp bảo vệ dữ liệu và phục hồi nhanh chóng khi xảy ra sự cố.
Phát triển và kiểm định phần mềm
Điện toán đám mây hỗ trợ kiểm tra và phát triển phần mềm bằng cách cung cấp các nền tảng và công cụ như IaaS, PaaS và DevOps. Các nhà phát triển có thể làm việc cộng tác và hiệu quả trên nền tảng đám mây, giảm thiểu chi phí và thời gian phát triển.
Giao tiếp
Điện toán đám mây hỗ trợ các giải pháp giao tiếp như email, video conference và nhắn tin. Các nền tảng như Google Workspace, Microsoft Teams và Zoom giúp kết nối và trao đổi thông tin hiệu quả giữa các cá nhân và nhóm, đồng thời đảm bảo tính bảo mật và chi phí hợp lý.
Mạng xã hội
Điện toán đám mây giúp các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Twitter và Instagram,... quản lý và lưu trữ khối lượng lớn dữ liệu do người dùng tạo ra. Các nền tảng này sử dụng đám mây để mở rộng quy mô và phân tích hành vi người dùng, mang đến trải nghiệm người dùng cá nhân hóa và tương tác cao.
Thương mại điện tử
Cloud Computing hỗ trợ các dịch vụ thương mại điện tử về giải pháp lưu trữ, quản lý đơn hàng và thanh toán trực tuyến. Công nghệ điện toán đám mây giúp tăng cường trải nghiệm mua sắm trực tuyến nhanh chóng, an toàn và tiện lợi trên nhiều kênh và thiết bị.
Giáo dục
Đám mây hỗ trợ giáo dục trực tuyến và học tập cộng tác qua các nền tảng như Google Classroom và Coursera. Các loại dịch vụ điện toán đám mây này giúp mở rộng phạm vi tiếp cận giáo dục, nâng cao chất lượng và tối ưu hóa quy trình giảng dạy và học tập.
Game trực tuyến
Các nền tảng như NVIDIA GeForce Now, Xbox Cloud Gaming và PlayStation Now đang thay đổi cách người dùng trải nghiệm game, cho phép chơi các tựa game chất lượng cao mà không cần phần cứng mạnh. Đám mây còn hỗ trợ trải nghiệm game tương tác và xã hội, kết nối người chơi từ khắp nơi trên thế giới.
Điện toán đám mây trong tương lai
Với sự phát triển không ngừng của công nghệ, điện toán đám mây trong tương lai hứa hẹn sẽ mang lại sự bùng nổ với những xu hướng nổi bật như:
- AI và ML: Công nghệ AI và ML sẽ tiếp tục phát triển trong điện toán đám mây giúp tự động hóa, học hỏi và cá nhân hóa dịch vụ đám mây, đồng thời cải thiện bảo mật và quyền riêng tư dữ liệu. Các nhà cung cấp dịch vụ đám mây lớn như Amazon, Google và IBM đang đầu tư mạnh mẽ vào lĩnh vực này.
- Bảo mật dữ liệu được tăng cường với các mô hình như Zero Trust Security, Confidential Computing và AI-driven Threat Detection, giúp phát hiện và ngăn chặn tấn công mạng trong thời gian thực.
- Triển khai đa đám mây và đám mây lai cho phép tổ chức linh hoạt lựa chọn dịch vụ phù hợp từ các nhà cung cấp khác nhau.
- Giải pháp đám mây không cần mã hóa (Low-code/No-code): Các nền tảng đám mây không cần mã hóa sẽ tiếp tục phát triển giúp người dùng không có kiến thức kỹ thuật vẫn có thể phát triển ứng dụng, trang web mà không cần viết mã, giảm chi phí và thời gian phát triển.
- Điện toán biên (Edge computing): Điện toán biên giúp xử lý và phân tích dữ liệu gần nguồn, giảm độ trễ và tăng hiệu suất. Với sự phát triển của 5G và các thiết bị IoT, điện toán biên sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc xử lý dữ liệu theo thời gian thực.
- IoT (Internet vạn vật): IoT sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, kết nối các thiết bị và cảm biến để thu thập dữ liệu lớn, ra quyết định kinh doanh. Cloud sẽ là nơi lưu trữ và xử lý dữ liệu này giúp quản lý các hệ thống thông minh hiệu quả hơn.
- Kubernetes và Docker: Kubernetes và Docker sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và triển khai ứng dụng đám mây. Các công cụ này giúp tự động hóa việc phân phối và quản lý dịch vụ trên đám mây, đảm bảo hiệu quả và khả năng mở rộng cho các triển khai quy mô lớn.
- Kiến trúc không máy chủ (Serverless computing): Kiến trúc không máy chủ sẽ ngày càng phổ biến giúp các nhà phát triển tập trung vào việc viết mã mà không phải quản lý máy chủ. Mô hình này giảm chi phí hạ tầng và tối ưu hóa khả năng mở rộng, người dùng chỉ trả tiền khi mã chạy.
- DevSecOps: DevSecOps tích hợp bảo mật vào quy trình phát triển phần mềm, giảm thiểu các rủi ro liên quan đến an ninh mạng. Các công cụ hỗ trợ DevSecOps sẽ giúp tự động hóa các nhiệm vụ bảo mật trong suốt vòng đời phát triển phần mềm.
Kết luận
Từ việc tối ưu hóa quy trình vận hành cho đến phát triển các ứng dụng tiên tiến, điện toán đám mây đang ngày càng khẳng định vai trò quan trọng của mình trong các lĩnh vực. Với những xu hướng như AI, điện toán biên và bảo mật dữ liệu ngày càng được cải thiện nhanh chóng, tương lai của điện toán đám mây hứa hẹn sẽ tạo ra cơ hội mới cho các doanh nghiệp và người dùng. Hy vọng những chia sẻ về Điện toán đám mây của VNPT AI đã mang đến cho những thông tin, kiến thức hữu ích.
